Hoe werkt een gedragscontract?

Slingerende tassen, de boel de boel laten, te laat huis komen of te laat met huiswerk beginnen… Allemaal voorbeelden van irritante gewoonten van pubers die je tot wanhoop kunnen drijven. Voor je het weet ben je de zeurende of schreeuwende ouder die maar geen beweging in de zaak krijgt en zich machteloos voelt.

Het veranderen van gedrag is, zeker bij pubers, niet gemakkelijk. Een gedragscontract helpt om een beetje extra motivatie te geven, totdat nieuw gedrag stevig verankerd is. Je puber kan voorrechten verdienen in ruil voor verbeteringen van het gewenste gedrag. Dit geeft hem/haar het gevoel dat er iets bereikt is en zijn/haar inspanningen worden erkend.

Hoe werkt een gedragscontract?

Belangrijk: Bespreek het contract samen met je puber. Zelfs als hij/zij het er uiteindelijk niet helemaal mee eens is. Neem hier de tijd voor en kies een geschikt moment.

• Kies één of twee gedragingen waarvan je graag ziet dat je puber ze doet of vaker doet. Beschrijf dit gedrag duidelijk en positief. Afruimen en de afwasmachine inpakken na de avondmaaltijd. De hond uitlaten als je uit school komt.
• Bepaal samen met je puber wat goede beloningen zijn waar je kind plezier aan beleeft. Kies voor meerdere, praktische beloningen die niet te veel geld kosten en die je gemakkelijk kunt spreiden, variëren en uitdelen. Extra tijd voor een computerspelletje. Kiezen wat er gegeten wordt. Op zaterdagavond met z’n allen een spel doen. Een logeerpartij.
• Kies beloningen waar je invloed op kunt uitoefenen. Het heeft bijvoorbeeld geen zin extra televisietijd af te spreken als je puber een eigen televisie op zijn kamer heeft. Het werkt ook niet om je puber een klein geldbedrag te geven als hij/zij een bijbaan heeft en regelmatig veel meer verdient.
• Spreek duidelijk af welk gedrag welke beloning oplevert. Verwacht niet dat nieuw gedrag van het begin af aan perfect geleerd zal worden. Zorg voor een opbouw en beloon verbeteringen. Begin met een redelijk gemakkelijk doel, zodat de kans groot is dat je kind snel scoort en zin krijgt in het gedragscontract. Zorg dat afgesproken beloningen uitgekeerd worden als ze verdiend zijn, ook al spelen er andere zaken waar je op dat moment niet blij mee bent.
• Schrijf de afspraken die je met je puber maakt op en onderteken ze beiden. Dit lijkt misschien overdreven maar het kan je een hoop geruzie besparen. Maak verder een kalender om op te noteren of aan het nieuwe gedrag is voldaan en houd die samen met je puber bij.
• Gezinsregels die er al zijn blijven gewoon van kracht. Kreeg je puber voor de ingang van het gedragscontract straf voor bepaald gedrag dan krijgt hij/zij dat nu nog. Geef je puber een complimentje als het lukt om zich aan het contract te houden, geef geen aandacht als hij/zij een keer geen beloning verdiend.

Bij pubers kan het aanleren van nieuw gedrag enkele weken duren en het eist volharding van je om consequent te blijven reageren! Het gedragscontract is een effectieve strategie die je een tijdje gebruikt en dan weer kan afbouwen. Sommige ouders hebben bezwaar tegen het idee dat beloningen worden gegeven voor gedrag waarvan zij vinden dat pubers het gewoon moeten doen. Begrijpelijk, maar vind maar eens een alternatief dat even goed werkt en niet tot conflicten, wrok en boosheid leidt!