Hoe kun je je kind helpen bij het verwerken van ingrijpende gebeurtenissen?

Als ouder wil je je kind graag beschermen bij ingrijpende gebeurtenissen. Voorbeelden van ingrijpende gebeurtenissen zijn: afscheid nemen van een huisdier, pesten, verhuizing, echtscheiding, inbraak, seksueel misbruik, ongeluk/trauma, opname ziekenhuis of het overlijden van een dierbare.

Veel van dit soort gebeurtenissen zijn voor kinderen akelig, verwarrend en beangstigend. Praten over deze onplezierige feiten is vaak moeilijk, ook omdat het gepaard gaat met verschillende emoties. Kinderen reageren verschillend, afhankelijk van de ontwikkelingsfase waarin ze zitten; de taalontwikkeling en de verstandelijke ontwikkeling. Soms vallen kinderen terug in een eerdere fase of zie je een gedragsverandering.

Tip 1: Liefdevolle begeleiding

Kinderen hebben een liefdevolle en goede begeleiding daarbij nodig. Des te beter kinderen geholpen worden en verdriet en pijn niet hoeven weg te stoppen, des te beter ze op latere leeftijd beter omgaan met bijvoorbeeld verlies.

Tip 2: Begripvol tegenover gedrag

Ieder kind reageert op een andere manier. Probeer je kind hierin te begrijpen. Normale reacties bij ingrijpende gebeurtenissen zijn:

• Ongewoon stil of teruggetrokken zijn
• Heel druk of uitbundig doen
• Verminderde interesse
• Onrustige slaap (nachtmerries)
• Angstig gedrag; niet alleen durven zijn
• Om 'kleinigheden' boos zijn of huilen
• Verminderde schoolprestaties
• Verlies van vaardigheden als eten, praten, zindelijkheid
• Lichamelijke klachten, hangerig zijn
• Prikkelbaar zijn
• Zich verantwoordelijk of schuldig voelen over wat er gebeurd is
• Plotseling radicale beslissingen willen nemen

Tip 3: Angst wegnemen

Een openhartig gesprek kan helpen om angst weg te nemen. Vertel dat angst normaal is en dat het voorbij zal gaan. Geef aan dat je kind verdrietig mag zijn. Doe dit op een rustig moment en op een vertrouwde plaats. Probeer kalm te blijven en geef vooral feitelijke informatie in begrijpelijke taal.

Tip 4: Troost, ook in stilte

Troost je kind niet alleen met woorden. Durf ook samen stil te zijn, soms zijn woorden overbodig.

Tip 5: Gevoelens uiten

Stimuleer je kind zijn/haar gevoelens te uiten door te benoemen wat je ziet en hoe je zelf je gevoelens ervaart. Geef rustig aan wat een passende manier is van gevoelens uiten. Vertel niet hoe kind zich moet voelen.

Tip 6: Volle aandacht

Kijk goed naar je kind en luister met volle aandacht. Geef je kind het gevoel dat hij/zij er niet alleen voor staat. Het vertrouwen en het gevoel van veiligheid kan een deuk hebben gekregen, maar het vertrouwen in jou als ouder kan onbeschadigd blijven.

Tip 7: Regelmaat

Zorg er voor dat de gewone dingen doorgaan en dat het dagelijkse patroon niet te veel verandert.

Tip 8: Lichamelijke klachten

Ga serieus om met lichamelijke klachten. Door verdriet en stress kan een kind hoofdpijn of buikpijn hebben. 

Tip 9: Rituelen

Voor sommige mensen geeft het geloof met de daarbij behorende rituelen een houvast. Verder zijn er vele manieren om iets te verwerken, bijvoorbeeld een kaarsje branden, een zorgenpopje, of een dagboek.

Tip 10: Expressie

Expressie is belangrijk; zoals tekenen en knutselen. Maar ook bewegen; door sporten, dansen, uitleven (stresshormoon vermindert). Een kind heeft het ook nodig om vrolijk te zijn en hoeft zich niet schuldig te voelen als het in een verdrietige periode ook vrolijk kan doen.

Tip 11: Aandacht voor anderen

Het is ook belangrijk om aandacht te geven aan anderen die iets is overkomen. Je kunt dingen delen door samen een kaart of een tekening maken en je medeleven betonen. Het is voor kinderen vaak fijn om leeftijdgenoten te ontmoeten die hetzelfde hebben meegemaakt. 

Tip 12: 'Externe' begeleiding

Zorg dat de begeleiders op de peuterspeelzaal, de kinderopvang en op school op de hoogte zijn van het gebeurde.

Tip 13: Tijd voor verwerking

Neem de tijd voor verwerking. Het is heel normaal als je kind een poosje probleemgedrag laat zien. Als het niet overgaat, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Hiervoor kun je terecht bij je huisarts, Loes, Mediant, de SMD E-H en bureau Slachtofferhulp. Als je zelf erg verdrietig bent en niet de volle aandacht aan je kind kunt geven, zorg er dan voor dat je kind bij een andere vertrouwde volwassene terecht kan.

Tip 14: Pijn en verdriet

Bedenk dat een ingrijpende gebeurtenis kan zorgen voor veel pijn en verdriet. Verwerken kost tijd. Na verloop van tijd zullen de scherpe randjes verdwijnen; pijn verdwijnt, maar droefheid kan blijven.

Meer opvoedtips

- Help je kind bij een verhuizing 
- Help je kind bij een ziekenhuisopname
- Wordt jouw kind online gepest? 
- Alles rondom scheidingen

Bekijk ook deze websites over, verdriet, rouwverwerking en verlies:

Achter de regenboog
Ouders van jonge helden