Wat gebeurt er in de seksuele ontwikkeling bij kleuters?

Veel ouders hebben vragen over de seksuele ontwikkeling van hun kind. Want er gebeurt veel op dit gebied met kinderen tussen de nul en achttien jaar. Bij het ene kind verloopt de seksuele ontwikkeling zonder zorgen en heel geleidelijk, bij het andere kind gaat het met horten en stoten. Dat kan je als ouder onzeker of ongerust maken.

Onderstaande beschrijving is een hulpmiddel om veranderingen te herkennen en om er adequaat op in te kunnen spelen. Het is geen vast gegeven, omdat ieder kind zich in zijn eigen tempo ontwikkelt.

 
Bij kleuters (4 tot en met 6 jaar) staan het leren van regels, spel en het begin van vriendschappen centraal

Kinderen krijgen in deze periode steeds meer contact met grotere groepen mensen dan voorheen. Bijvoorbeeld als ze naar school gaan. In deze fase leren kinderen steeds beter hoe ze zich ‘zouden moeten’ gedragen. Zo leren ze bijvoorbeeld dat ze hun blote lijf niet maar zo in het openbaar kunnen betasten of kunnen laten zien. Het verkennen van het eigen lichaam en dat van anderen wordt meer ingekleed in spel: kinderen gaan ‘vadertje en moedertje’ of ‘doktertje’ spelen. Vaak in het geheim, omdat ze leren dat bloot zijn in het openbaar niet mag.

Kinderen zijn op deze leeftijd erg geïnteresseerd in de voortplanting. Ze stellen eindeloos vragen, onder andere ‘waar kinderen vandaan komen’. Hoe ze ‘in’ en weer ‘uit de buik’ komen.

Een kind in deze leeftijd weet wat een jongen of een meisje is. Tegelijkertijd krijgt het duidelijke ideeën over ‘wat een jongen doet’ en ‘wat een meisje doet’. Vriendschappen met andere kinderen worden belangrijk. Vaak nog jongens en meisjes door elkaar, soms al met alleen maar andere jongens of meisjes.

Kinderen van deze leeftijd koppelen vriendschap of iemand lief vinden vaak aan ‘verliefdheid’. Zo zeggen ze vaak dat ze verliefd zijn op hun moeder, juffrouw of konijn. Het heeft meestal niets te maken met gevoelens van seksualiteit en verlangen. Het is hun manier om te zeggen dat ze iemand lief vinden.